Madde ve Isı

FB.5.5.4.1. Maddeleri ısı iletimi bakımından sınıflandırabilme
a) Maddeleri ısı iletimi bakımından belirler.
b) Maddeleri ısı iletkeni veya yalıtkanı olarak ayrıştırır.
c) Maddeleri ısı iletkeni veya yalıtkanı olarak gruplandırır.
ç) Maddeleri ısı iletkeni veya yalıtkanı olarak etiketler.

FB.5.5.4.2. Isı yalıtımını gösteren model oluşturabilme
a) Isı yalıtımı ile ilgili model önerir.
b) Yeni kanıtlarla modeli yeniler.

Konu: 5. Sınıf Madde ve Isı

Katı-Sıvı-Gaz

Maddeyi oluşturan tanecikler hareketlidir.
Katı maddenin tanecikleri yavaş, sıvı maddenin orta, gaz maddenin ise hızlı hareket eder.
Isı alan maddenin taneciklerinin hareketi artarken, ısı veren taneciklerin hareketi de azalır.
Isı alma ve ısı verme sırasında tanecikler değişmez, sadece tanecikler arası boşluk değişir.

 

A- Isı Nedir

Sıcak olan maddeden soğuk olan maddeye aktarılan enerjiye ısı denir.
Isı akış yönü sıcaktan soğuğa doğrudur.

Isı Akış Yönü

Hızlı ve yavaş tanecikler birbirine çarparlar, çarpışma sonucu hızlı olan tanecik yavaşlar yavaş olan tanecik hızlanır. Taneciklerin hızları eşitleninceye kadar ısı akışı devam eder.
Isı akışı, ısı iletimidir.

Not: Sıcak maddenin verdiği ısı ile soğuk maddenin verdiği ısı birbirine eşittir.

- Kalorifer peteği üzerinde bulunan perdenin hareket etmesi,
- Suya atılan pamuk parçalarının ısındıkça hareketinin artması,
- Isıtıcı üzerindeki havanın dalgalanması,
ısı alan maddenin taneciklerinin hareketinin arttığını gösterir.

 

B- Isı İletkenliği

Maddelerin sıcaktan soğuğa doğru ısı geçişine ısı iletkenliği denir. Isı alışverişini engellemeyen maddeler ısı iletkenidir.

İletim yolu ile ısının yayılması

Isı iletkeni
Isıyı iyi ileten maddelere ısı iletkeni denir.
Metaller  iyi bir ısı iletkenidir.

Isı yalıtkanı
Isıyı iletmeyen maddelere ısı yalıtkanı denir.
Isı yalıtkanı olan maddenin tanecikleri arasındaki boşluk fazladır.
Tamamen ısı yalıtkanı olan madde yoktur.

Not: Genel olarak elektriği iyi ileten maddeler ısıyı da iyi iletir.
Metallerin ısı ve elektrik iletkenlikleri benzerdir.
Ancak elmas ısı iletkeni olmasına rağmen elektrik iletkeni değildir.

Isı iletkeni ve ısı yalıtkanlarına örnekler

	İletkenler	Yalıtkanlar
1	Bakır	Tahta (Ahşap)
2	Altın	Hava
3	Demir	Plastik
4	Alüminyum	Kumaş
5	Kurşun	Saman
6	Çinko	Cam yünü
7	Çelik	Plastik köpük
8	Gümüş	Bakalit
9	Metal para	Kağıt
10	Platin	Pamuk
11	Cıva	Yün
12	Titanyum	Deri
13	Sodyum	Elyaf
14	Magnezyum	Cam
15	Kalsiyum	Beton
16	Kalay	Su
17	Nikel	Katran
18	Kobalt	Silikon yünü
19	Krom	Kiremit
20	Berilyum	Gaz beton
21	Bronz	Yağ
22	Lehim	Porselen
23	Elmas	Tuğla

 

Maddelerin ısı yalıtımlarının karşılaştırılması

Boşluk > Strafor köpük > Hava > Yün > Ahşap >Kiremit > Su > Beton > Cam

 

C- Binalarda Isı Yalıtımı

Binanın dış cephe duvarlarında, pencere camlarında, tavan ve zemin kısımlarında ısı yalıtımı yapılır. Yalıtım sayesinde kışın üşümekten yazın ise terlemekten kurtuluruz. Binalarda yalıtım için plastik köpük, ahşap, taş yünü, katran, cam yünü ve silikon yünü kullanılır.

Taş Yünü
Yanmaz, iç ve dış duvarlarda kullanılır, uzun ömürlüdür.

Strafor köpük
Kolay yanar, iç ve dış duvarda kullanılır, uzun ömürlüdür.

Cam Yünü
Zor yanar, sıcak su borularında iç ve dış kaplamalarda kullanılır, uzun ömürlüdür.

Silikon Yünü
Zor yanar, dış duvarda kullanılır, uzun ömürlüdür.

Ahşap
Kolay yanar, iç duvarlarda kullanılır, kısa ömürlüdür.

Seramik Yünü
Yanmaz, dış duvar, çatı ve döşemelerde kullanılır, uzun ömürlüdür.

XPS (Yoğun Strafor Köpük)
Zor yanar, dış duvar, çatı ve döşemelerde kullanılır, uzun ömürlüdür.