5.7.2. Basit Bir Elektrik Devresinde Lamba Parlaklığını Etkileyen Değişkenler

Kazanımlar

 F.5.7.2. Basit Bir Elektrik Devresinde Lamba Parlaklığını Etkileyen Değişkenler
Önerilen Süre: 8 ders saati

 Konu / Kavramlar: Pil sayısı, lamba sayısı
F.5.7.2.1. Bir elektrik devresindeki ampul parlaklığını etkileyen değişkenlerin neler olduğunu tahmin ederek tahminlerini test eder.
a. Bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişken kavram grupları, örneklerle açıklanır.
b. Bağımsız değişken olarak pil sayısı ve ampul sayısı dikkate alınır.
c. Paralel bağlamaya girilmez.

KONU: Basit Elektrik Devresinde Lamba Parlaklığını Etkileyen Değişkenler

Elektrik enerjidir.
Elektrik iletken maddelerle iletilir.

Basit Elektrik Devresi
Pil, ampul, anahtar, bağlantı kablosu ve duydan oluşan elektrik devresine basit bir elektrik devresi denir.
Basit elektrik devresinde birden fazla pil ve ampul kullanılabilir.

Basit Elektrik Devresi

A- Basit elektrik devresinde kullanılan devre elemanlarının görevleri

Pil
Elektrik enerjisi üretir.
Pilin içerisinde kimyasal enerji elektrik enerjisine dönüşür.
Pilin + ve - kutupları vardır.

Ampul
Elektrik enerjisini ışık enerjisine çevirir.
Ampulün + ve - kutupları yoktur.

Bağlantı kablosu
Elektrik enerjisini taşır.
Devre elemanları birbirine bağlantı kablosu ile bağlanır.

Anahtar
Devrenin açılıp kapanmasını sağlar.
Anahtar açık durumda iken elektrik iletilmez, kapalı durumda iletilir.

Duy
Ampulün takıldığı yerdir.
Basit elektrik devresinde duy olmadan da ampul ışık verebilir.

Pil Yatağı
Pillerin bağlantısının yapılasını sağlar.
Basit elektrik devresinde pil yatağı olmadan da ampul ışık verebilir.

B- Basit elektrik devresinde ampul neden ışık vermez

1. Pil bitmiş olabilir.
2. Bağlantı kablosu kopuk olabilir.
3. Anahtar açık olabilir.
4. Ampul patlamış olabilir.
5. Ampul duya tam yerleşmemiş olabilir.
6. Piller ters bağlanmış olabilir.
7. Elektrik devresinde, kısa devre olabilir.
8. Devreye çok fazla ampul bağlanmış olabilir. (Pilin gücü hepsini çalıştırmaya yetmez.)
9. Bağlantı yerleri paslanmış olabilir. (Pas elektrik akımının geçişini azaltır.)

C- Bilimsel araştırma yöntemi nedir

Bilimsel araştırma yapılırken, karşılaşılan problemlerin çözümü için bazı yöntemler geliştirilmiştir.
Bu problemlerin çözümünde kontrollü deneyler yapılmaktadır.
Kontrollü deney konusunda daha ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Değişken nedir

Bir deneyde bilerek yapılan değişikliklere değişken denir.
Üç tür değişken vardır.
1. Bağımsız değişken
Bizim değiştirdiğimiz değişkendir. Bir tane bağımsız değişken vardır.

2. Bağımlı değişken
Bağımsız değişkene bağlı olarak değişir.

3. Kontrol edilen değişken (Sabit tutulan değişken)
Deneyde değiştirilmez, sabit tutulur. Bunlar araştırma konusu değildir.

Aşağıda elektrik devrelerinde değişkeleri görmektesiniz.

1.Deney: Elektrik devresinde pil sayısının artırılması ampulün parlaklığını nasıl değiştirir.
 

Bağımsız değişken: Pil sayısı
Bağımlı değişken: Ampulün parlaklığı
Kontrol edilen değişken: Anahtar, kablo, duy, ampul
Sonuç: Devrede pil sayısı artırılırsa ampul parlaklığı artar.



2.Deney: Elektrik devresinde ampul sayısının artırılması ampulün parlaklığını nasıl değiştirir.






Bağımsız değişken: Ampul sayısı
Bağımlı değişken: Ampulün parlaklığı
Kontrol edilen değişken: Pil sayısı, anahtar, kablo
Sonuç: Devrede ampul sayısı artarsa parlaklık azalır.

D- Elektrik Düğmeleri (Devre Anahtarı)

Evimizde bilgisayar, televizyon, ampul gibi elektrikli araçları çalıştırmak için elektrik düğmeleri yapılmıştır. Elektrik düğmeleri, açma kapama görevi yapmaktadır. Ampulün ışık vermesi için lambayı aç deriz, fakat lamba çalışırken anahtarı kapatırız. Anahtar açık durumda iken ampul çalışmaz.

Sorular

1. Soru: Basit elektrik devresinde ampul sayısı ile ampulün parlaklığı arasında nasıl bir ilişki vardır?


2. Soru: Basit elektrik devresinde aşağıdakilerden hangisi olmasa da ampul ışık verir?

A) Ampul
B) Anahtar
C) Kablo
D) Pil


3. Soru: Evimizde ampulün ışık vermesi için hangi devre elemanını çalıştırmamız gerekir?