8.4.2. Fiziksel ve kimyasal değişimler
Kazanımlar
F.8.4.2. Fiziksel ve Kimyasal Değişimler
Önerilen Süre: 4 ders saati
Konu / Kavramlar: Fiziksel değişim, kimyasal değişim
F.8.4.2.1. Fiziksel ve kimyasal değişim arasındaki farkları, çeşitli olayları gözlemleyerek açıklar.
KONU: Fiziksel ve Kimyasal Değişimler
A- Fiziksel değişim
Maddenin sadece dış görünümünde meydana gelen değişmelere fiziksel değişim denir.Maddenin yapısı (kimliği )değişmez, sadece tanecikler arasındaki boşluk değişir.
Madde yine aynı maddedir fakat görünümü değişmiştir.
Bazı fiziksel değişikliklerde madde tekrar eski halini alabilir.
Fiziksel değişim hangi olaylarda görülür
1. Hal değişimi
Buzun erimesi, suyun buharlaşması, yağın donması
2. Çözünme
Şekerin, tuzun suda çözünmesi
3. Ufalanma
Peynirin rendelenmesi, buğdayın öğütülmesi
4. Yırtılma
Kağıdın yırtılması, kumaşın yırtılması
5. Kırılma
Camın kırılması, buzun kırılması
6. Karışımlar
Kum ve çakılın karışması, kokunun odaya karışması
7. Genleşme-Büzülme
Suyun genleşmesi, demirin büzülmesi
8. Fiziksel Sindirim
Besinlerin ağızda dişlerle parçalanması, yağların safra sıvısı ile yağ damlacıklarına dönüşmesi fiziksel sindirimle gerçekleşir.
Not: Karışımlar iki ya da daha fazla maddenin kendi özelliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle oluşur. Karışımı oluşturan maddeler kimliklerini kaybetmezler. Fiziksel olarak meydana geldiği için fiziksel yollarla ayrılırlar.
Tuz ve su karışımıyla tuzlu su olur. Tuzlu suyu buharlaştırsak tekrar tuz elde edilebilir.
 |
| Fiziksel Değişim |
B- Kimyasal değişim
Maddenin iç yapısında meydana gelen değişmelere kimyasal değişim denir.Maddenin yapısı (kimliği) değişir.
Kimyasal değişimde yeni özellikte maddeler oluşur.
Kimyasal değişim sırasında renk değişimi, gaz çıkışı, ısı veya ışık yayılması gibi belirtiler gözlenir.
Not: Kimyasal değişimle beraber, fiziksel değişmede gözlenir.
Kağıt yandığında kağıt artık kağıt özelliği göstermez. Yeni maddeler oluşur. Kağıt ve oluşan külün de fiziksel özellikleri farklıdır.
 |
| Kimyasal Değişim |
Kimyasal değişim hangi olaylarda görülür
1. Yanma
Kağıdın yanması, kömürün yanması, ekmeğin yanması
2. Çürüme
Domatesin çürümesi, yaprakların çürümesi, tahtanın çürümesi
3. Paslanma
Çivinin paslanması, bakırın paslanması, gümüşün kararması (paslanması)
4. Pişirilme
Etin pişmesi, yemeğin pişmesi
5. Kızartılma
Patatesin kızartılması, balığın kızartılması
6. Mayalanma
Hamurun mayalanması, sütün mayalanması
7. Kokuşma
Etin kokuşması, yemeğin kokuşması
8. Küflenme
Peynirin küflenmesi, ekmeğin küflenmesi
9. Kimyasal Sindirim
Besinlerin tükürük, mide öz suyu, pankreas sıvıları içerisinde bulunan enzimlerle sindirilmesi
10. Solunum
Canlıların soluk alıp vermesi
11. Fotosentez
Bitkilerin fotosentez yapmaları
12. Kimyasal Tepkimeler (Reaksiyon)
Nötralleşme tepkimesi (Asit baz tepkimesi)
Ayrışma tepkimesi (Bir bileşik ısı ile parçalanabilir yeni madde oluşur. )
Kimyasal ve fiziksel değişime örnekler
- Kanın pıhtılaşması: Kimyasal
- Mumun erimesi: Fiziksel
- Mumun yanması: Kimyasal
- Naftalinin süblimleşmesi: Fiziksel
- Soyulan elmanın kararması: Kimyasal
- Elmanın soyulması: Fiziksel
- Suyun yoğuşması: Fiziksel
- Bitkinin büyümesi: Kimyasal
- Camın erimesi: Fiziksel
- Dişin çürümesi: Kimyasal
- Kumla suyun karışması: Fiziksel
- Tohumun çimlenmesi: Kimyasal
- Şekerin tükürük ile parçalanması: Kimyasal
- Suyun kaynaması: Fiziksel
- Odunun talaş olması: Fiziksel
- Sütün mayalanması: Kimyasal
- Yoğurttan ayran yapılması: Fiziksel
- Kibritin yanması: Kimyasal
- Çamaşır suyunun kumaşı beyazlatması: Kimyasal
- Asit yağmurlarının oluşması ve canlılara zarar vermesi : Kimyasal
- Gökkuşağı'nın oluşması: Fiziksel
- Bakır telin elektriği iletmesi: Fiziksel
- Odunun kömüre dönüşmesi: Kimyasal
- Yaprağın sararması: Kimyasal
- Domatesin olgunlaşması: Kimyasal
- Sütten yağın ayrılması: Fiziksel
- Safra sıvısının yağla karışması: Fiziksel
- Üzüm suyundan sirke yapılması: Kimyasal
- Limon suyu ile sirkenin karışması: Kimyasal
- Oksijenin suda çözünmesi: Fiziksel
- Kumdan cam yapılması: Kimyasal
- Erimiş cama şekil verilmesi: Fiziksel
- Suya sandoz tableti atılması: Kimyasal
- Katı iyodun ısıtılınca mor duman çıkarması: Fiziksel